Ik ga leven – Lale Gül

Volgens Lily

Voor de leesclub van het Gouds Literair Café las ik Ik ga leven van Lale Gül. Ondanks dat het boek al tijden een hype is, was ik er nog niet aan toe gekomen om het te lezen. Het is een bijzonder boek. Lale groeit op in een streng islamitisch gezin in Amsterdam-West. Ze is hier geboren, gaat hier naar school en krijgt een vriendje. Dat laatste moet stiekem, want het is geen moslim en dus uit den boze. Lale gaat naar het VWO en gaat vervolgens Nederlandse Taal en Literatuur studeren aan de UVA. Hoe meer ze leert, hoe verder ze af komt staan van de wereld waarin ze leeft. Vooral de omgang met haar moeder is moeizaam.

Moeder vindt het ook niet erg dat Halil een vriendin heeft, maar als ze het van mij wist, werd ik tot appelmoes gemept, verstoten, op straat gezet, naar Turkije gestuurd en God weet wat nog meer. En als je ze wees op hun hypocrisie was er altijd wel een moreel excuus voorhanden om ze te ontslaan van de plicht te handelen volgens hun eigen morele eisen.

Gül schuwt het niet om de islam grondig onder de loep te nemen en haar mening daarover duidelijk te ventileren. Dat kwam haar duur te staan: na de komst van het boek kon ze tijden niet meer zonder beveiliging over straat. Haar ouders konden haar houding ook niet verkroppen en verbraken al het contact. Met haar broer en zusje heeft ze nog Whatsapp-contact.

Net zoals dat regen en wind los van elkaar prima te harden zijn maar strontvervelend als ze samenkomen, zijn mensen die de leer combineren met het bewieroken van straatcultuur en criminaliteit en daarmee een soort gangsterislam aanhangen, ook echt de allerergsten.

De taal die Gül gebruikt in haar boek is zowel grof als zeer academisch. Ze maakte duidelijk dat ze dit bewust heeft gedaan omdat dit weergeeft in wat voor wereld zij leefde als jonge vrouw. Gül was te gast tijdens het Gouds Literair Café en ik mocht haar interviewen! Dat werd een ontzettend leuk gesprek met een jonge vrouw die weet wat ze wil en daar ook voor durft uit te komen. Volgens haar zijn er naast de vele haatberichten die op social media verschenen er ook evenveel mooie berichten van meisjes die in dezelfde situatie zitten maar daar niet uit durven te breken. Ze is bezig met een volgend boek: Ik ben vrij. De uitgever zit haar achter haar broek aan om het af te maken (de deadline is reeds verstreken), maar ze wil daar zelf alle tijd voor nemen. Welke twintiger durft dat nou: Lale…

Ook het cabaret van Turken is heel anders dan dat van Nederland, het gaat nóóit over politiek of religie en er komt zelden maatschappijkritiek in voor. Het zijn meer grapjes met typetjes. Types die heel dom zijn en domme dingen doen en andere types die daar sarcastisch over zijn. Een beetje Spongebob met Octo.
Fragment

Ik heb echt een groot probleem, Büsra,’ zei ze snikkend.
‘Yo, doe eens rustig! Vertel!’ zei ik, terwijl ik me van haar losmaakte en met mijn rechterarm over haar rug streek, zoals juffen op de basisschool doen als je huilt.
‘Het is uit met Nick,’ zei ze.
‘O… Is dat het? Waarom dan?’ vroeg ik. Ze begon harder te snotteren.
‘M’n ouders accepteren hem niet, ze willen dat ik met Hamza trouw, omdat Nick geen moslim is.’
‘Is dat nieuw voor je?’ hoorde ik mezelf zeggen.
‘Nee, ik wist dat ze hem niet zouden accepteren, maar ik weet niet… Ik had ergens altijd wel een beetje hoop, maar ze hebben me helemaal uitgescholden, ze waren veel bozer dan ik had durven denken. Bovendien ben ik dóód als ze weten wat ik het gedaan,’ snikte ze.
Ik voelde het al aankomen.
‘Ik ben ontmaagd, ze gaan me afmaken als ze dat weten. Ik dacht dat ik een maagdenvliesoperatie kon doen, maar die shit is blijkbaar sinds kort verboden in Nederland! Kankerzooi! Net wanneer ik het nodig heb!’ zei ze, terwijl ze op de wastafel sloeg.
‘Je kan ook gewoon schijt hebben aan je ouders,’ zei ik, iets te snel en te makkelijk, beseffend dat ik in hetzelfde schuitje zat.
‘Nee, want dat betekent voor de rest van m’n leven geen familie meer, ik ga dat niet doen, dat gaat te ver. Dan maar met Hamza trouwen. Het probleem is alleen dat ze erachter gaan komen dat ik geen maagd meer ben.’
‘Komt goed, meid, we gaan samen zoeken naar oplossingen, niet huilen, kom op, je bent niet de enige, desnoods lieg je dat je jezelf ontmaagd hebt met een tampon of zo,’ zei ik.
‘Denk je dat hij dat gelooft?’ vroeg ze nog.
Ik merkte dat ik moeite had met het advies dat ik gaf. Zolang alle vrouwen dat bleven doen, zou er nooit verandering komen, dan wordt deze onzin nooit doorbroken. Ik nam het haar zelfs kwalijk, merkt ik. Kwalijk dat ze niet voor haar eigen geluk opkwam. Maar dan bedacht ik dat ik hetzelfde deed. Waarom voelde het zoveel makkelijker om een ander dit advies te geven? Waarom nam ik het haar wel zo snel kwalijk dat ze niet voor zichzelf opkwam, en mezelf niet? Waarom kon ik haar niet excuseren, zoals ik bij mezelf constant deed?
Het is altijd makkelijker anderen van raad te voorzien.

Op 19 maart 2023 mocht ik Lale Gül interviewen tijdens het Gouds Literair Café in de Schouwburg Gouda.

Titel: Ik ga leven
Schrijver: Lale Gül
Uitgever: Prometheus
Advertentie

De beesten – Gijs Wilbrink

Volgens Lily

Soms komt er een nieuw boek uit dat je direct wilt lezen. Zo’n boek was De beesten voor mij. Het is het debuut van Gijs Wilbrink dat door de Volkskrant met vijf sterren werd beoordeeld: ‘Intimiderend goed’. Ik begon, en was bij de eerste zin al binnen:

Ik wil niet veel zeggen, maar volgens mij ging het al mis met Tom Keller toen die twee ooms hem ’s nachts meenamen naar het bos en hem dingen lieten doen die een jongen van negen nog lang niet zou moeten doen.

Isa heeft bewust haar geboortegebied De Achterhoek achter zich gelaten om te gaan studeren in de grote stad. Maar als ze bericht krijgt dat haar vader wordt vermist gaat ze terug om hem te zoeken. Langzaamaan ontrafelt zich het verhaal van Tom Keller, zijn vrouw, zijn broers, zijn vader en zijn dochter Isa. En natuurlijk de nertsen.

Nog even en ze is er. Als eerste zal ze moeten aankloppen bij haar peetoom, bij zijn schuur achterop het erf. De gedachte maakt haar nu al nerveus.

Het is niet eens zo zeer het verhaal, maar de manier waarop het geschreven is dat dit boek uniek maakt. Er zit een tempo in de tekst, de soms uitgebreide zinnen buitelen over elkaar heen. Dit boek moet je zeker niet op een e-reader of iets dergelijks lezen, want dan mis je het fantastische spel van twee hoofdpersonen die om en om aan het woord zijn aan het eind van het boek.

Ik gebaarde haar me te passeren en me voor te gaan want ook al was ze dan half familie en zou die helft best kunnen deugen ik zou die andere helft me nooit in de nek laten kijken met die pitbullogen van ze.

De beesten is zo’n boek dat uniek is in alles, en dus zeker gelezen moet worden. Een aanrader! Ik geef het ook vijf sterren 😉

Fragment

Binnen werd het verwijt voltrokken. Toen Frank de kerk was binnengetreden had hij even stilgehouden, had de holle ruimte waarin zijn laatste voetstap nog nagalmde omzichtig in zich opgenomen, de sleetse kansel, de knielkussens en de banken aan de mannenkant en de vrouwenkant, de flakkerende kaarsen in de Mariakapel.
Beelden staarden hem aan. Heiligen, engelen, apostelen. Zijn geblakerde hart klopte in zijn keel. Frank hief de Lee-Enfield en draaide hem om zodat de kolf vooruit wees en de loop in zijn borst prikte. Hij schraapte zijn keel, hield even zijn adem in, en bestormde vervolgens het eerste Jezusbeeld dat hij kon vinden, ramde in volle vaart met de kolf van het geweer tegen het aardewerken hoofd van de Messias, dat in honderden stukken uiteenspatte.
Vervolgens onthoofde Frank het holle Mariabeeld aan de linkerkruisbeuk, hief het geweer als een hakbijl met twee handen boven zijn hoofd en liet het neerzijgen op enkele van de twaalf apostelen. Het hoofd van Petrus rolde over de vloer, wonder boven wonder nog intact. Frank raapte het op en slingerde het door een van de grote glas-in-loodramen.
Pastoor Lubbelink werd door het kabaal uit de middagslaap gerukt. De afgelopen weken waren zijn dromen vreemder geworden, koortachtiger en steeds moeilijke te duiden, en vanmiddag was precies zo.

Gijs Wilbrink

Titel: De beesten
Schrijver: Gijs Wilbrink
Uitgever: Thomas Rap

Moederstad – Philip Dröge

Volgens Lily

Voor de Non-fictie Leeslounge lazen we Moederstand, Jakarta, een familiegeschiedenis, het boek van Philip Dröge. Een mooi boek waarin Dröge Batavia induikt op zoek naar sporen van zijn familie. Dröge studeerde letteren en geschiedenis en werkt sinds 1995 o.a. als freelance journalist en publiceerde meerdere boeken en stukken in gerenommeerde kranten en tijdschriften. Daarnaast is hij ook vaste columnist bij BNR Nieuwsradio. In Moederstad ontrafelt hij zijn familiegeschiedenis door Batavia te ontdekken.

Amsterdam is gebouwd op palen, Jakarta op portieverpakkingen.

Zo snijdt hij vele onderwerpen aan als de handel en wandel van de VOC (Vereenigde Oostindische Compagnie), de jappenkampen, de bersiap, maar ook de verislamisering van Jakarta. De moeder van Dröge zei dat zij in Indië nooit een hoofddoek had gezien. Pas in Nederland kwam ze het kledingstuk voor het eerst tegen. In sommige buurten van Jakarta kun je je als vrouw nu niet meer zonder vertonen. Ook doet Dröge veel gebieden aan in zijn zoektocht, neem Buitenzorg (tegenwoordig Bogor). Buitenzorg werd destijds door Nederlanders gebruikt als hoofdstad van Nederland-Indië.

Jakarta strijdt volgens internationaal onderzoek mat Caïro en Mumbai om de titel lawaaiigste stad ter wereld. Het verkeer is de grote boosdoener, vooral vanwege het Indonesische rempedaal de klakson.

Intussen loert steeds grimmiger het gevaar van de verzakking van Jakarta. Want de miljoenenbevolking onttrekt zijn drinkwater aan de bodem. Daarom lijkt het inmiddels een kwestie van tijd te zijn voordat Jakarta wegzinkt in de Javazee.

Het boek leest vlot, ondanks de vele pagina’s wandelen door Jakarta die soms een beetje afleiden van de zoektocht.

De Javazee is nu al veertien kilometer onder de stad doorgedrongen. In sommige wijken komt zelfs zeewater uit de kraan. Alsof de Noordzee onder Zoetermeer klotst.

Als ik een minpuntje zou mogen noemen, dan heb ik een stamboom en wat foto’s gemist. Dat had alles zoveel duidelijker gemaakt. Want op een gegeven moment raak je de draad met alle familieleden een beetje kwijt. Maar goed, dat zal wel een geldkwestie van de uitgever zijn geweest en doet niet af aan het feit dat het een heerlijke boek is!

Fragment

Wat ik ook doe, ik kan nergens achterhalen waar mijn oma is begraven. Ik weet bijna tot op de vierkante meter waar in 1631 een voorvader voet op Indische bodem zette. Ik heb in de achttiende-eeuwse woonkamer van een ander familielid gestaan en in het negentiende-eeuwse kantoor van een overgrootvader. Maar het vinden van een graf uit 1937 lukt niet. Veel koloniale administraties zijn door de Tweede Wereldoorlog en de dekolonisatie van Indonesië verdwenen. Daaronder de boeken van de begraafplaatsen. Mijn moeder wist alleen dat haar moeder ‘ergens in Batavia’ lag.
Tien tegen een dat het graf sowieso is geruimd, veel Nederlandse begraafplaatsen in de stad zijn sinds de Indonesische onafhankelijkheid bebouwd. De doden van vorige eeuwen zijn vergaan en vergeten, de stijgende vierkantemeterprijzen hebben de rest gedaan. Projectontwikkelaars laten zich niet tegenhouden door piëteit of historisch besef. En anders helpt wat smeergeld wel om de vergunning veilig te stellen.
Taman Prasasti is een van de weinige oude dodenakkers die nog over zijn. Dat deze begraafplaats in de populaire wijk Tanah Abang in sterk verkleinde vorm nog bestaat, komt door haar status als historisch monument. Je moet zelfs een kaartje kopen als je de grafstenen wilt zien.

Philip Dröge
Titel: Moederstad. Jakarta, een familiegeschiedenis
Schrijver: Philip Dröge
Uitgever: Spectrum

Appels vallen niet – Liane Moriarty

Volgens Lily

Al eerder las ik boeken van Liane Moriarty: Het geheim van mijn man en Kleine grote leugens. Van dit laatste boek werd een populaire tv-serie gemaakt: Big Little Lies met o.a. Reese Witherspoon en Nicole Kidman. En nu dus Appels vallen niet. Het verhaal gaat over het gezin Delaney, een gezin om ogenschijnlijk jaloers op te zijn. Ouders zijn voormalig tennisleraren Stan en Joy en hun vier inmiddels volwassen kinderen. Allemaal druk druk druk. Maar dan verdwijnt Joy….

‘We kunnen geen gegevens vinden die erop wijzen dat je moeder het land heeft verlaten,’ zei Christina. ‘En we weten bovendien dat ze haar paspoort niet bij zicht heeft.’

Zoals bij veel romans heeft dit ook de opzet dat er twee verhaallijnen zijn: het ‘nu’ en het ‘verleden’. Afgewisseld per hoofdstuk. Uiteindelijk leiden die tot het laatste hoofdstuk waarin alle plotlijnen samen komen. Maar toch was ik enigszins teleurgesteld toen ik las waar Joy nou geweest was.

Daarom had Brooke het gezicht van dat kleine meisje herkend in dat artikel. Ze had Savannah als kind een keer ontmoet. Het was geen toeval dat ze bij haar ouderlijk huis op de stoep had gestaan: ze was er al een keer geweest.

Ook van Appels vallen niet is een tv-serie in de maak. Liane Moriarty, kun je met recht een bestseller auteur noemen. Ze is een van de meest succesvolle Australische schrijvers die er is. Het zou ook aan de vertaling kunnen liggen, maar ik vond de taal in dit boek soms irritant. Rare zinnen, rare conclusies. Maar goed, als je lekker snel leest, zie je dat allemaal niet en heb je toch 560 pagina’s leesplezier gehad!

Fragment

‘We sliepen in aparte kamer.’ Stan beantwoordde Christina’s vraag met een strakke blik.
‘Was dat een nieuwe ontwikkeling?’ vroeg Christina.
‘Relatief nieuw, ja.’
Ze controleerde haar aantekeningen. ‘En u ging die ochtend meteen weg om melk te kopen?’
‘Ja,’ zei Stan. ‘De melk was op. Ik heb toen ook meteen een krant gekocht.’
‘Juist,’ zei Christina. ‘En toen kwam u thuis, maar u hebt mevrouw Delaney daar niet gezien.’
‘Niet meteen. Ik was… iets aan het lezen, in mijn werkkamer.’
Dat was nieuw. Wat was hij dan aan het lezen?
Ethan leunde naar vore. Christina ook ‘Wat was u aan het lezen?
‘Gewoon wat paperassen.’
‘Wat voor paperassen?’
Stan haalde zijn schouders op. ‘Niks belangrijks.’
Ethan zag de leugen en hij wist dat Christina die ook zag. Hij zag haar wachten. Ze bleef stil. Hij vroeg zich af of haar hart even hard bonsde als het zijne. Stan zei niets. Misschien was hij wel degene met het snelst kloppende hart in zijn kleine kamer.
‘Juist,’ zei Christina later. ‘Dus u was die “paperassen” aan het lezen en toen hoorde u de voordeur.’
‘Ja,’ zei Stan. ‘Ik weet niet waar ze was geweest. Maar ik hoorde haar binnenkomen. En toen ging ik met haar praten, in de keuken. Ze dronk een glas water. Ze leek… zich ergens druk over te maken.’
‘En jullie kregen ruzie.’
‘Inderdaad.’
‘Waarover?’
Hij sloeg zijn armen weer over elkaar. Defensief. ‘Het was een doodgewone ruzie tussen man en vrouw.’
‘Gezien het feit dat uw vrouw het huis heeft verlaten en nu bijna drie weken vermist wordt, zou ik zeggen dat dit meer was dan een gewone ruzie tussen man en vrouw, meneer Delaney.’

Liane Moriarty
Titel: Appels vallen niet
Schrijver: Liane Moriarty
Uitgever: A.W. Bruna Uitgevers

Het feest van de eeuw – Taylor Jenkins Reed

Volgens Lily

Na De zeven echtgenoten van Evelyn Hugo weer zo’n lekkere page turner van Taylor Jenkins Reid. Reid is een jonge Amerikaanse auteur uit Los Angeles die in korte tijd een aantal internationale bestsellers heeft geschreven.

Nog voordat ze antwoord kon geven rolde hij de poster al voor haar uit. Ze had niet bijgehouden hoe vaak er mensen naar het restaurant waren gekomen met een poster van haar, surfend in bikini, en een handtekening van haar wilden. En hoewel ze het heel bizar vond zei ze nooit nee.

Het feest van de eeuw (oorspronkelijke titel: Malibu Rising) gaat enerzijds over een dag in het leven van Nina Riva, een bekend surfster en host van een jaarlijks groot feest. Anderzijds wordt de familiegeschiedenis van de Riva’s beschreven. Het feest staat voor aan dramatische nacht in het leven van een beroemd gezin, waarin ieder van hen voor een keuze komt te staan met gevolgen voor hen allemaal. Deze twee verhaallijnen komen mooi samen aan het eind van het boek.

Nina besloot dat het tijd was om de bijkeuken uit te komen, al was het alleen maar omdat het er bedompt begon te worden. Maar ook omdat ze, zolang het feest toch nog aan de gang was, er iets van mee wilde maken.

Toch vind ik dit boek niet zo verslavend als De zeven echtgenoten van Evelyn Hugo. Daar zaten steeds plotwendingen in die je niet had zien aankomen. Het feest van de eeuw is iets voorspelbaarder. Op de cover staat dat dit boek onderdeel is van: De California Dream-Reeks. Ben benieuwd wat daar mee bedoeld wordt.

Het begon al wat lichter te worden aan de hemel. Nina was doodmoe. Met een onverwachte warmte in haar stem zei ze: ‘Volgens mij is het probleem dat jouw liefde niet zoveel te betekenen heeft, pap.’ Mick sloot zijn ogen. Hij knikte. En hij zei: ‘Ik weet het, schat. Ik weet het. En het spijt me.’

Ook qua taal is het boek niet bijzonder. Er staan geen pareltjes van zinnen in. Maar het is wel een heerlijk boek om lekker op strand te lezen!

Fragment

Ze bekeek zichzelf in de spiegeldeuren van de kasten. Ze leek op haar moeder. Ze kon June zien in haar ogen en wenkbrauwen, in de manier waarop haar jukbeenderen haar gezicht rond maakten. Ze kon haar moeder in haar lichaam zien, kon haar in haar hart voelen, kon haar soms zelfs voelen in wat ze deed. En hoe ouder ze werd, hoe duidelijke het was.
Nina was nu vijfentwintig. En dat vond ze jong klinken, want in haar ziel voelde ze zich veel ouder dan vijfentwintig. Het kostte haar altijd moeite om de feiten van haar leven te rijmen met de werkelijkheid. Vijfentwintig maar ze voelde zich veertig. Getrouwd maar alleen. Kinderloos maar… Ze had toch kinderen opgevoed?
Ze trok een spijkerbroek met omgeslagen pijpen aan en een verschoten Blondie-T-shirt waarvan ze de mouwen had afgeknipt. Ze deed niets aan haar natte haar waaruit druppels over haar rug liepen. Ze gespte haar zilveren horloge om en zag dat het al bijna tien uur was. Om twaalf uur had ze in het restaurant afgesproken voor de lunch met haar broers en zusje.

Titel: Het feest van de eeuw
Schrijver: Taylor Jenkins Reid
Uitgever: ambo|anthos

Een vriendschap – Silvia Avallone

Volgens Lily

Op zoek naar een cadeautje zag ik dit boek liggen bij de boekhandel. Kocht het en deed het cadeau. Toen ik het bij de bieb zag liggen had ik zelf eigenlijk ook heel veel zin om het te lezen. Met een week in een strandhuisje in het verschiet nam ik het mee. Een vriendschap van de Italiaanse schrijfster Silvia Avellone is een heerlijk boek om in één ruk uit te lezen, een ware pageturner.

Beatrice keek me woedend aan: ‘Wij zijn geen vriendinnen meer.’ Ik stond perplex. ‘Kies maar: of we gaan die brief op zijn bankje leggen of ik zweer je dat ik nooit meer tegen je praat, dan ga ik weer op mijn oude plek zitten en dan word jij weer het pispaaltje.’ Daar was ze dan, de bitch.

Een vriendschap gaat over twee meisjes die elkaar leren kennen als ze veertien zijn, in een stadje aan de kust van Toscane. Nadat ze samen een spijkerbroek hebben gestolen, ontstaat er een vriendschap die onverbreekbaar blijkt. Maar niets is minder waar. De een verliest zich in boeken en gedichten terwijl de ander het internet ontdekt en er van droomt influencer te worden (nog voordat het woord bestond overigens). En dit leidt meerdere keren tot enorme fricties.

Ze verstopte haar kilo’s onder wijde vesten en spijkerbroeken, ze droeg alleen sneakers. Er zouden ik weet niet hoeveel mensen zijn die het maar wat leuk zouden vinden om haar in die toestand te zien, maar in tegenstelling tot beelden kennen woorden medelijden en gêne.

Het is leuk om te lezen hoe zeer Avallone de schrijfster Elsa Morante bewondert. (Lees mijn blog over Het eiland van Arturo elders op de site.)

‘Lees allemaal Het eiland van Arturo,’ zeg ik altijd tegen mijn leerlingen. ‘Naarmate de toekomst vordert wordt er alleen maar steeds meer weggenomen; er komt niets bij, alleen maar nostalgie.’

Een vriendschap is een zalig boek! Na dit boek dacht ik nog meer van Avallone te gaan lezen en begon met Staal. Dat boek is tien jaar oud en heeft destijds meerdere prijzen gewonnen. Maar na een paar hoofdstukken vond ik het zo op Een vriendschap lijken, dat ik het heb weggelegd. Wat natuurlijk niets over de kwaliteit van Staal zegt…

Fragment

Het is ongelooflijk, nu ik eraan terugdenk, hoe die twee elkaar meteen vonden.
Nu nog krijgt mijn vader er nooit genoeg van om het internet op te gaan om de successen van Beatrice te volgen. En dat snap ik wel: hij is er medeplichtig aan. Maar hij begint ook iedere keer weer over haar als ik hem bel, en dat ergert me. We wonen ver van elkaar, we hebben allerlei belangrijke kwesties te bespreken aan de telefoon – zijn gezondheid bijvoorbeeld – maar hij komt altijd weer bij haar uit, bij Beatrice. Dat ze gisteren in Tokyo was, vandaag in Londen. Dan verlies ik mijn geduld, we krijgen ruzie, ik moet hem erop wijzen dat dit kutreisjes van haar me geen zak interesseren, dat we geen vriendinnen meer zijn, ik verwijt hem dat hij vroeger een en al lezingen, kritieken en verdieping was, terwijl hij nu helemaal wordt verblind door glamour. Maar goed, laat ik rustig blijven en verder vertellen over die dag.
Toen ik de deur opendeed en mijn vader met de boodschappentassen in zijn handen naar binnen keek, zag hij Bea met haar haren door de war, haar rok achterstevoren, twee meter been gehuld in dunne netkousen, en misschien was hij erdoor geschokt, of misschien verrast. Hartelijk loog hij tegen haar: ‘Elisa heeft me veel over je verteld, welkom.’
‘Hallo,’ antwoordde ze hem koket, ‘weet u dat ik zeer geïnteresseerd ben in computers? Zou u me een cursus willen geven?’
‘Wanneer je maar wil!’ Mijn vader hield triomfantelijk de tassen omhoog. ‘En hier is de proviand, meisjes!’
Ik denk dat het een kwestie van instinct was: daar is Bea altijd rijkelijk van voorzien geweest, en mijn vader ook. Zij leefden in de toekomst, ze waren niet bang voor verandering. Terwijl ik, met mijn gedichtenbundels en mijn dagboek met slotje, me op mijn veertiende al had verstopt. Achter woorden, achter papier. Ik bleef achter, bevreesd en argwanend, door een spleet naar hen glurend. Dat was mijn lot.

Andere boeken van Silvia Avallone
Titel: Een vriendschap
Schrijver: Silvia Avallone
Uitgever: De Bezige Bij

Aquarium – David Vann

Volgens Lily

Eerst las ik Aquarium van David Vann en toen Zomervacht van Jaap Robben. Twee boeken geschreven vanuit de jeugdige hoofdpersoon: in Aquarium is dat de twaalfjarige Caitlin, in Zomervacht is dat de dertienjarige Brian. Beide hoofdpersonen hebben een traumatische jeugd. Caitlin woont samen met haar moeder, die haar geld verdient als havenarbeider, in een klein huis vlak bij het vliegveld van Seattle. Iedere dag bezoekt ze na school het lokale aquarium, terwijl ze wacht tot haar moeder haar ophaalt. Daar ontmoet ze een oude man, die haar liefde voor de vissen lijkt te delen.

De weg heette de Alaskan Way, maar naar Alaska gingen we nooit.

Wanneer je leest, voelen de passages die gaan over de tijd dat ze met de oude man in het aquarium doorbrengt ongemakkelijk. Wat is die man van plan? Dan komt er gaandeweg een duister familiegeheim aan de oppervlakte. Geweldig beschreven door Vann.

Met een moeder kan alles. Ouders zijn goden. Ze scheppen ons en vernietigen ons. Ze vervormen de wereld en herscheppen die in hun eigen vorm, en daarna kennen we alleen nog maar die wereld. Verder bestaat er niets. We kunnen niet meer zien hoe het anders zou kunnen zijn geweest.

David Vann schrijft zo dat, hoe gruwelijk de situatie ook is, je sympathie kunt opbrengen voor alle personages in het verhaal. Voor Caitlin, maar ook voor haar beschadigde moeder. Omdat het verhaal beschreven wordt vanuit een kind blijft het zonder oordelen. Prachtig.

Het begon toen Steve het idee kreeg om een kerstboom om te gaan hakken. Hij had moeten weten dat dat mijn moeder te ver ging. Ze wilde niet dat mijn grootvader een gelukkige kerst met zijn familie had.

Reden om zeker nog eens iets van David Vann te gaan lezen, bijvoorbeeld Goat Mountain.

Fragment

Mijn moeder was moe die avond. Ze ging op de bank liggen en ik kroop tegen haar aan en we keken tv, voornamelijk reclamespots. Weer in ons aquarium, op eigen terrein dat we net zo makkelijk terugvonden als vissen. In ons aquarium hadden we maar vier verstopplekken: de bank, het bed, de tafel en de badkamer. Als op die vier plekken zocht, vond je ons altijd. De kale witte muren waren blauw van het licht van de tv, net zoals glas. Een plafond zat vast boven ons, zodat we er niet uit konden springen en ontsnappen. Het geluid van een filter en een draaiende pomp, het verwarmingssysteem dat ons op de goede temperatuur hield.

David Vann
Titel: Aquarium
Schrijver: David Vann
Uitgever: De bezige bij

De stamhouder – Alexander Münninghoff

image (76).png

Volgens Lily

Nadat zijn vader en moeder, opa en oma zijn overleden, én hij zelf met pensioen is, durft Alexander Münninghoff het aan om het verhaal van zijn familie op te schrijven. Zo ontstaat De stamhouder, een familiekroniek. Een prachtig boek over een familie die vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vanuit Letland vlucht naar Nederland (waar grootvader oorspronkelijk vandaan komt). In Den Haag aangekomen ontpopt zich een verhaal waarvan je als je het zou verzinnen, zou zeggen: dit is too much. Maar het is echt allemaal gebeurd. De vader van Alexander sluit zich in de oorlog aan bij de Waffen SS en vecht uit idealisme tegen de Sovjets. Zijn moeder wordt door grootvader in Duitsland achtergelaten zonder zoon. En Alexander zelf is jarenlang, als stamhouder van de familie, een speelbal. En dat is nog maar slechts een klein deel van het hele verhaal.

Daar in de bossen van de Brabantse Kempen, was ik in rap tempo tot een personage in een fotolijstje vervaagd, slechts kortstondig tot leven gewekt tijdens de verplichte bezoeken met Kerstmis en Pasen.

Alexander Münninghoff was jarenlang journalist. Van 1974 tot 2007 werkte hij voor de Haagsche Courant. Münninghoff heeft veel artikelen en boeken over de schaaksport geschreven. Als journalist was hij tussen 1986 en 1991 correspondent in Moskou voor de Haagsche Courant.  Münninghoff treedt nog vaak als reisleider op bij reizen naar de Baltische Staten of Rusland. Ook het leven van Münninghoff zelf gaat niet over rozen. Maar zoals hij zelf zegt: zonder zijn vrouw Ellen zou hij het allemaal niet hebben gered.
De stamhouder was in 2015 genomineerd voor de NS Publieksprijs. Dat betekent dat het boek bij de 6 best verkochte boeken van dat jaar hoorde. Winnaar werd Joris Luyendijk met Dit kan niet waar zijn. De stamhouder won wel de Libris Geschiedenis Prijs in 2015.
Dit boek leest als een trein, bijna een roman, maar dan op waarheid gebaseerd. Wat een aanrader!

image (77)
Fragment

Mijn moeder kreunt; ze heeft inmiddels Tamara in haar armen genomen om haar zenuwen te kunnen bedwingen. Guus probeert haar te kalmeren, maar dat lukt maar half. Er is immers in haar perceptie één groot risico aan deze onderneming: dat de Oude Heer toch lucht van deze tocht heeft gekregen en op een of andere manier via relaties aan de Nederlandse grensbewaking de opdracht heeft laten doorgeven dat dit gezelschap moet worden tegengehouden. Ze kent hem en zijn drammerigheid, en ze is inmiddels echt bang voor hem. Daarom moest het ook allemaal in één dag gebeuren, en wel vlak voor mijn verjaardag. Niemand zou verwachten dat ze uitgerekend dan Nederland zou verlaten, er waren immers afspraken voor de viering gemaakt.
Uit een grenskantoortje komt een man in uniform. Hij is beleefd en vriendelijk, en vraagt met een grappig Limburgs accent naar de papieren. Die zijn in orde, zeg hij even later. En, waar gaat de reis naartoe? ‘Naar Palenberg, daar woont mijn moeder,’ zegt Wera. Het is voor het eerst dat ik iets verneem over het doel van deze reis. Het zegt me eigenlijk niets en mijn stemming wordt er niet beter op. Over een paar uur ben ik jarig. Zeven jaar. In een stad waar ik nog nooit van gehoord heb en bij een mevrouw die ik niet ken en die mijn grootmoeder schijnt te zijn.

image (78)

Alexander Münninghoff

Titel: De stamhouder
Schrijver: Alexander Münninghoff
Uitgeverij: Prometheus, Bert Bakker
isbn: 9789035142268

De onsterfelijken – Chloe Benjamin

image (69).png

Volgens Lily

Het verhaal begint in 1969 wanneer twee broers en twee zussen uit een gezin van een helderziende hun sterfdatum krijgen te horen. Hoe gaan ze daarmee om? Beïnvloedt dit het verdere verloop van hun leven? Een mooi gegeven voor een verhaal. Alleen voor mij kwam het er niet helemaal uit. Op Simon na, bleven de personages vlak, en de ontwikkelingen willekeurig.

‘Kunt u het echt?’ vraagt ze. ‘Zien wanneer ik doodga?’

In vier hoofdstukken volg je vervolgens de vier kinderen in hun leven. Waarbij iedere keer de datum waarop de waarzegster hun einddatum heeft aangegeven dichterbij komt, en wat zal er dan gaan gebeuren?

Simon hoort zijn hart bonken. De waarheid in Roberts woorden drijft hem in het nauw zodat hij alleen nog als een vastgeprikt insect machteloos met zijn vleugels kan slaan.

Het grappige is dat we dit boek lazen met de Leesclub Utrecht. En na de boekbespreking gaven we het boek allemaal een lager cijfer dan voor de bespreking. Zo onduidelijk bleven sommige zaken. Toch is het boek een hype en noemt The Washington Post het zelfs ‘een ode aan de liefde’ en The Guardian ‘een grenzeloos ontroerende roman over sterfelijkheid’. Ik heb toch iets gemist denk ik ;).

Fragment

Als ze weer in de lift stapt, is het alsof Simon op haar heeft gewacht. Ze ziet hem in het spiegelende glas, zijn gezicht een golvende regenboog, als een olievlek. Ze drukt het knopje voor de vierenveertigste in. Ze wilde alleen het uitzicht van boven zien, maar ze heeft mazzel: als ze de gang in loopt, komt er net een kamermeisje uit de penthousesuite. Zodra de vrouw de lift is binnengestapt, sprint Klara naar de deur. Ze vangt hem met haar pink en gaat naar binnen.
De suite is groter dan alle flats die Klara ooit vanbinnen heeft gezien. In zowel de woon- als de eetkamer staan crèmekleurige leren stoelen en glazen tafels en in de slaapkamer ziet ze een kingsize bed en een televisie. De badkamer is even groot als de complete camper en is uitgerust met een extra grote jacuzzi en twee marmeren wasbakken. De roestvrijstalen koelkast in de keuken is goed gevuld met gewoon formaat flessen drank in plaats van miniflesjes. Ze pakt een Bombay Sapphire, Johnnie Walker Black Label en Veuve Clicquot. Ze zet ze om beurten aan haar mond, moet even hoesten bij de champagne en begint dan weer van voren af aan.

image (68)

Titel: De onsterfelijken
Schrijver: Chloe Benjamin
Uitgeverij: Meulenhoff
isbn: 9789029092739

Familie – Philip Teir

image (14)

Volgens Lily

Familie van Philip Teir begint al goed:

De eerste fout die Max en Katriina die winter maakten – en er zouden er in de aanloop naar hun scheiding nog vele volgen – was de hamster van de kleinkinderen invriezen.

Een zin die direct je aandacht heeft. Hoe komen die hamsters in de vriezer en wat zijn die fouten dan die tot hun scheiding hebben geleid? Aan de andere kant is het ook jammer dat je al weet dat Max en Katriina gaan scheiden. Want als je het boek leest, denk je soms nog, hier kunnen ze ook best wel weer uitkomen. Eigenlijk hoop je dat, maar het gebeurt niet, je voelt het misgaan en je weet de afloop.

Het boek van de Fins-Zweedse auteur Philip Teir wordt aangekondigd als het Europese antwoord op Jonathan Franzen. Eerst weerhield het me er even van om dan Familie te gaan lezen, want ik ben geen fan van Franzen. In zijn boeken sleept het verhaal zich voort maar heeft geen duidelijk doel of eind. En inderdaad, ook Familie is een verhaal dat ergens begint en ook ergens weer ophoudt zonder dat je weet wat voor gevolgen sommige verhaallijnen hebben. Enigszins frustrerend. Er is het verhaal van Max, van zijn vrouw Katriina, en hun dochters Helen en tenslotte Eva die in Londen woont. Maar toch is het verhaal mooi. Ook leuk dat het zich in Finland afspeelt, daar lees je normaliter niet vaak over. “Een herkenbaar verhaal over een midlifecrisis onder verwende mensen uit de middenklasse” zegt de recensie van The Times, en daar ben ik het helemaal mee eens!

Fragment

Het drong tot Helen door dat Christian de bedoeling van de avond totaal niet begrepen had. Hij had niet ingezien dat Marit hier was met Michael, dat het hele etentje slechts een voorwendsel was om buiten de school met hem af te spreken. Maar Christians aandacht was volledig gericht op Michael. Helen vond hem nog erger dan de meisjes op school, zo volkomen in beslag genomen als hij was door deze vreemde man die opeens bij hen thuis zat en geïnteresseerd was in al zijn verhalen en zijn oude platen.
Zo had Helen hem lang niet gezien. Meestal was hij de gereserveerde en fatsoenlijke man, die als eerste van het gezelschap ophield met drinken, die een beetje saai maar correct was, die de kinderen naar bed bracht en de avond rustig beëindigde. Nu schonk hij Marit en Michael bij zodra hun wijnglas leeg was, en Helen dacht: wat als het aan mij ligt? Wat als ik degene ben die hem saai maakt?

image (15)

Titel: Familie
Schrijver: Philip Teir
Uitgever: Ambo Anthos
isbn: 9789026331947