Op dinsdag 5 januari 2016 vindt de tweede bijeenkomst plaats van de Leeslounge. Voor 5 januari lezen we het boek Vader van Karl Ove Knausgård. Dit boek is het eerste deel uit de reeks Mijn strijd, het autobiografische leven van Knausgård dat hij in zes delen aan het papier toevertrouwde. Knausgård heeft in Zweden waar hij woont (hij komt van origine uit Noorwegen) inmiddels een popsterrenstatus bereikt. Met zijn boeken verovert hij langzaamaan de hele wereld.

Wanneer je het leuk vind om aanwezig te zijn bij de boekbespreking op 5 januari (van 20.00 tot 22.00 uur in Gouda), stuur dan een mailtje naar anitaootjers@hotmail.com. Je ontvangt dan nog wat meer informatie.

Fragment

Als ik hem vroeg wat er was gebeurd toen ze in Rusland waren, zei hij Dat vertel ik je nog wel eens, en praatte vervolgens verder over die lange weg die ze hadden afgelegd, dat dát het meest verschrikkelijke was, dat ze er daarom ook boeken over hadden geschreven. En thuis las ik die boeken van kaft tot kaft, ik bekeek de tientallen foto’s die erin stonden, die mierenhoop in het wit, de ingevallen gezichten, allemaal met gaten aan weerszijden van hun neus, de ogen die er niet meer waren, de oorlog die alleen maar een oorlog tegen de kou leek. De dingen die in die boeken stonden waren ook de dingen die Olmo me vertelde, soms zelfs dezelfde gebeurtenissen, in eendere bewoordingen, dingen hij niet persoonlijk had meegemaakt maar die hij zich had toegeëigend door erover te praten, een vrouw die hem had gered en hem te drinken had gegeven, een hond die ze, het arme beest, hadden opgegeten omdat ze honger hadden, en hij was niet eens vals geweest. En zelfs de brug bij Nikolajevka waarover hij me tientallen keren had verteld, de belangrijkste van alle veldslagen, doden en gewonden, de moed, de angst en altijd weer de kou, in Nikolajevka was hij nooit geweest. Maar hij wilde niet in de marge van de geschiedenis staan, Olmo, en daarom had hij andermans geschiedenis tot de zijne gemaakt.

Volgens Lily

Een moeilijk te beoordelen boek: er zitten pareltjes van zinnen tussen, alleen het verhaal verveeld tijdens het lezen. Veel gebeurtenissen in het boek lijken nergens op af te gaan. Van veel personen uit het boek weet je niet precies waarom ze bepaalde dingen doen. Wist je trouwens dat er iets buiten Moskou een nep-Kremlin staat waar je snel een foto van kunt maken (of een selfie?).

Fragment

Ik weet niet of ik ooit zal begrijpen wat er die nacht is gebeurd. Hoe het zo onherroepelijk mis kon gaan. Eén ding weet ik wel. Mijn leven was anders verlopen als Annette er nog was geweest.
Het is allemaal lang geleden, al meer dan vijfentwintig jaar. Ik durf niet te zeggen dat mijn herinneringen betrouwbaar zijn. We maken ons eigen verhaal van het verleden; een versie die aanvaardbaar lijkt, met een duidelijk begin, midden en einde. Alsof het zo moest zijn en niet anders. We willen liever niet weten hoeveel er wordt bepaald door stom toeval of het lot.
Ze was mijn vriendin, Annette. Nu ik weer veel aan haar denk, verbaast het me hoe ze nog leeft in mijn gedachten. Soms lijkt het of ik haar kan aanraken. Haar magere schouders, haar smalle warme rug. Kunnen handen herinneringen bewaren? Ik geloof dat we elkaar veel omhelsden. Toen ik jong was, kon mijn vriendschap met een meisje de intensiteit hebben van een verliefdheid. Annette had groene ogen die licht leken te geven, als van een kat in het donker. Met die ogen verleidde ze, sleurde ze me mee, ook tijdens onze laatste nacht op Paros.

Volgens Lily

Voordat het boek begint staat er een stukje uit het boek Norwegian Wood van een van mijn lievelingsschijvers Haruki Murakami vermeld. Dit stukje was me ook al opgevallen toen ik het boek enige jaren geleden las:
Van Naoko’s dood leerde ik dit: geen enkele waarheid kan het verdriet om het verlies van een dierbare helen. […] We kunnen het verdriet over ons heen laten komen en er iets van leren, maar wat we ervan geleerd hebben zal bij het volgende onverhoopte verdriet geen enkel nut hebben.
Zoals Koelemeijer ook al opmerkt op de eerste pagina: herinneringen zijn niet altijd betrouwbaar. Dat blijkt goed uit dit boek. De andere vriendinnen die erbij waren, herinneren zich hele andere dingen over de fatale nacht waar Annette en ongeluk krijgt en overlijdt. Het boek zou langdradig zijn als het geen waargebeurd verhaal zou zijn opgeschreven door de belangrijkste getuige.
En wat zijn die Dwarsliggers toch een uitvinding voor de vakantie!

Fragment

‘Een IED is een zelfgemaakte bom, onthou dat goed. Improvised Explosieve Device. Iedereen kan zo’n ding maken. Je neemt een jerrycan kunstmest, twee stukjes koperdraad en twee nietjes, en je knutselt de boel aan elkaar. Het simpelste elektrische circuit dat jullie kunnen verzinnen, een kind kan de was doen. Op internet staat hoe het moet. Je kunt er niets tegen doen. Een IED kost evenveel als een pizza met een biertje erbij, en het materiaal koop je bij de doe-het-zelfwinkel. Het is een muizenval, dat is ‘t. En de muizen, dat zijn wij. Het komt door de IED’s dat deze oorlog net zo’n kutoorlog is geworden als die in Irak. Je ziet de vijand niet meer, hij is er niet. Hij graaft zijn bom in en daarna gaat hij achter een rots van de voorstelling zitten genieten. Bam! Jullie kunnen er niets tegen doen, alleen maar kijken. Jullie moeten overal naar kijken, altijd. Kijken, kijken en nog eens kijken. Een berg afval aan de kant van de weg? Kan een IED zijn. Verdacht. Een jongetje dat op een dak naar jullie staat te zwaaien? Verdacht. Een pol aarde die iets donkerder is dan de rest? Verdacht. Ook als de aarde lichter is, is het verdacht. Een stel stenen op een rijtje? Een auto die ergens is achtergelaten? Het rottende karkas van een kameel? Verdacht, verdacht, verdacht. Wij zijn de truffelhonden van deze oorlog. Als je vermoedt dat er een bom ligt, stop je en laat je het ARCT zijn werk doen. Zit ze niet achter de vodden. Als het ARCT haast maakt, vliegen jullie de lucht in. Als ze om drinken vragen haal je drinken voor ze, en ook als ze er niet om vragen, want als het ARCT dorst heeft en hoofdpijn krijgt en niet meer goed oplet, vliegen jullie de lucht in, onthou dat goed. Het is een vuile oorlog, de vuilste van allemaal. Je kunt je bajonet niet gewoon in de buik van een talib planten, dat is het punt.’

Volgens Lily

En dan lees je weer eens een boek over een onderwerp waar je niets van weet: de oorlog in Afghanistan. Dit boek geeft aan hoe naïeve jongens door de harde werkelijkheid gedwongen worden verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf, voor andere mensen en voor hun daden. Als je dit boek uit hebt, snap je niet dat er mannen zijn die NIET getraumatiseerd uit zo’n oorlog komen. Zeker een aanrader!

Fragment

‘Stel je voor,’ zei ik. ‘Je zit verscholen in een kelder, met je vrienden. De vijand is naar jullie op zoek. Iedereen moet volkomen stil zijn, maar jouw baby is aan het huilen.’ Ik deed een imitatie, zoals Gene zou doen, om het verhaal geloofwaardiger te maken. ‘Wèèèè.’ Ik zweeg even om het effect te vergroten. ‘Je hebt een pistool’.
Overal werden handen opgestoken.
Julie sprong overeind. Ik ging verder. ‘Met een demper. De vijand komt dichterbij. Ze gaan jullie allemaal vermoorden. Wat doe je. De baby krijst…’
De kinderen konden niet wachten om hun antwoord te delen. Een van hen riep: ‘Schiet de baby neer’, en al snel riepen ze allemaal: ‘Schiet de baby neer, schiet de baby neer.’
De jongen die de vraag over genetica had gesteld, riep: ‘Schiet de vijand neer’, en toen zei een ander: ‘Lok ze in een hinderlaag.’
De suggesties volgenden elkaar in rap tempo op.
‘Gebruik de baby als lokaas.’
‘Hoeveel pistolen hebben we?’
‘Leg de hand over zijn mond.’
‘Hoe lang kan de baby overleven zonder lucht?’
Alle ideeën kwamen van de asperger-‘slachtoffers’, zoals ik al had verwacht. De ouders kwamen niet met constructieve suggesties. Sommigen probeerden de creativiteit van hun kinderen zelfs in te perken.
Ik hief mijn handen in de lucht. ‘De tijd is om. Uitstekend gedaan. Alle rationale oplossingen kwamen van de aspies. De rest was niet in staat te handelen vanwege hun emoties.’
Een van de jongens riep: ‘Aspies zijn cool!’

Volgens Lily

Don is de hoofdpersoon uit dit verhaal die Asperger heeft en moeite heeft met sociale contacten. Toch wil hij graag een vrouw, dit wordt het Echtgenoten-project. Hoewel Rosie geen echtgenotenmateriaal is, zet zij het leven van Don compleet op z’n kop en leert hij zich aan te passen aan wat als ‘normaal’ wordt bestempeld. Het is een erg leuk verhaal, je krijgt een kijkje in het brein van iemand met Asperger. Toch blijft het vrij vlak. Deel 2: Het Rosie effect is inmiddels ook in de handel. En de filmrechten zijn reeds verkocht.

Fragment

Trixie was nog nooit in Engeland geweest. En dat had ze nooit raar gevonden. Het was een lange reis en haar ouders hadden het zelden over hun vaderland. Maar het was natuurlijk wel raar, in aanmerking genomen dat haar vader en haar moeder in Engeland waren geboren en getogen, en dat ze er waren getrouwd. Waarom had ze nooit de moeite genomen hun ernaar te vragen? Omdat ze volledig was opgegaan in de dramatische verwikkelingen van haar eigen leventje. Dat ook haar moeder dramatische verwikkelingen had doorgemaakt, was niet eens bij haar opgekomen. Net zomin als de mogelijkheid dat haar moeder in haar jeugd ook een gebroken hart had opgelopen. Ze had gedacht dat haar moeder haar niet zou begrijpen toen Jasper een eind aan hun relatie maakte. Wat had ze het bij het verkeerde eind gehad!

Volgens Lily

Ik sluit me aan bij de opmerking van de Margriet achterop dit boek: ‘De zomer is niet compleet zonder een nieuwe roman van Santa Montefiore.’

Fragment

De Chinezen kregen van veel de schuld bij ons thuis, maar ook in de ijssalon in Rotterdam. Volgens mijn moeder kwam het allemaal door een oude Chinese man die op een zomerse dag op het terras van Venezia was gaan zitten. Wij waren nog klein en vrijwel alles wat we hoorden, zouden we vergeten. Ik kan me in ieder geval niets meer herinneren van de ruzie die zou hebben plaatsgevonden op die zonnige dag.
De man wees naar de tekst boven de rood-witte gestreepte luifel. IJssalon Venezia, echt Italiaans schepijs. ‘U weet toch wel dat ijs een Chinese uitvinding is?’ zei hij tegen mijn vader.
‘Nee.’
‘Toen Marco Polo in 1296 terugkwam uit China, had hij recepten voor ijs meegenomen.’
‘Dat verhaal heb ik nog nooit gehoord.’
‘Toch is het zo.’ zei hij. ‘Het staat in alle geschiedenisboeken. Wie deze bestudeert, kan maar tot één conclusie komen: de Chinezen hebben het ijs uitgevonden.’
Mijn vader begon te lachen. ‘IJs een Chinese uitvingen?’ bracht hij uit. ‘Dat is het grappigste wat ik in jaren heb gehoord.’
‘Het is echt waar,’ zei de man. ‘Marco Polo is meer dan twintig jaar in China geweest en toen hij terugkwam heeft hij het ijs geïntroduceerd in Europa.’
‘Rijst,’ zei mijn vader. ‘Niet ijs!’
‘Nee, nee, ijs.’
‘Rijst met eend,’ zei mijn vader. ‘Rijst met kip, rijst met kalkoen.’
‘IJs met perzikensmaak, ijs met karamel, ijs met vanille.’
‘Dat hebben we allemaal.’
‘Dankzij Marco Polo, dankzij de Chinezen.’
‘Hebben ze de pizza ook uitgevonden’ vroeg mijn vader.
‘Hoe bedoelt u?’
‘Hebben de Chinezen de pizza margherita ook uitgevonden? Is Marco Polo met een vierkante doos aangekomen in Venetië? Was hij eigenlijk een pizzabezorger?’
‘U maakt mij belachelijk.’
‘U maakt mijn familie belachelijk, onze traditie. Ik ben vanochtend om zes uur opgestaan om ijs te maken naar het recept van mijn grootvader, die nog sneeuw heeft geoogst in de bergen.’
‘Marco Polo was eerder.’
‘Wilt u nog iets bestellen?’
‘Heeft u frambozenijs?’
‘We hebben echt Italiaans frambozenijs.’
De oude man schudde zijn hoofd. ‘Het is oorspronkelijk Chinees schepijs,’ zei hij.
‘Moet ik dat op de gevel zetten?’
‘Dat zou wel correct zijn.’
‘Weet u wat correct zou zijn? Een verbod voor Chinezen in deze ijssalon!’
‘Dat is discriminatie.’
Mijn vader kneep in zijn handen. ‘Wilt u een hoorntje of een bekertje?’
‘Ik wil graag een hoorntje met frambozenijs.’
Mijn vader liep naar binnen en gaf de bestelling door aan mijn moeder (….)
‘Wist u dat het ijshoorntje een Amerikaanse uitvinding is?’ zei de Chinese man toen mijn vader met de bestelling bij zijn tafeltje stond.
‘En Columbus heeft het hoorntje naar Europa gebracht?’
‘Met u valt niet te praten!’
Volgens mijn moeder heeft mijn vader toen het hoorntje op het hoofd van de man geplant. Maar mijn vader blijft bij het verhaal dat de man hem een duw heeft gegeven en is weggerend.

Volgens Lily

Ik heb me altijd afgevraagd wat de eigenaren van de Italiaanse ijssalons doen als de zaak in de winter gesloten is. Nu weet ik het: ze gaan naar huis. De tragiek van het geboren worden in een familie van ijsmakers wordt door Van der Kwast heel goed beschreven. Net als destijds de volkomen misplaatstheid van zijn Indiase moeder in Nederland (Mama Tandoori).
Wat ik minder vond was de eindeloze uiteenzetting van het dichterswereldje waarin de hoofdpersoon Giovanni zich bevindt.
Ik reed afgelopen week door Rotterdam en stond voor het rode stoplicht toen ik rechts een ijssalon zag, vroeg me direct af of dat van de familie Talamini is.
In het boek wordt het nummer “Ma il cielo è semplre più blu” (Maar de hemel is altijd blauwer) van Rino Geatano aangehaald, ik krijg het nummer niet meer uit mijn hoofd, mijn zomerhit voor 2015!