Fragment

Als ik hem vroeg wat er was gebeurd toen ze in Rusland waren, zei hij Dat vertel ik je nog wel eens, en praatte vervolgens verder over die lange weg die ze hadden afgelegd, dat dát het meest verschrikkelijke was, dat ze er daarom ook boeken over hadden geschreven. En thuis las ik die boeken van kaft tot kaft, ik bekeek de tientallen foto’s die erin stonden, die mierenhoop in het wit, de ingevallen gezichten, allemaal met gaten aan weerszijden van hun neus, de ogen die er niet meer waren, de oorlog die alleen maar een oorlog tegen de kou leek. De dingen die in die boeken stonden waren ook de dingen die Olmo me vertelde, soms zelfs dezelfde gebeurtenissen, in eendere bewoordingen, dingen hij niet persoonlijk had meegemaakt maar die hij zich had toegeëigend door erover te praten, een vrouw die hem had gered en hem te drinken had gegeven, een hond die ze, het arme beest, hadden opgegeten omdat ze honger hadden, en hij was niet eens vals geweest. En zelfs de brug bij Nikolajevka waarover hij me tientallen keren had verteld, de belangrijkste van alle veldslagen, doden en gewonden, de moed, de angst en altijd weer de kou, in Nikolajevka was hij nooit geweest. Maar hij wilde niet in de marge van de geschiedenis staan, Olmo, en daarom had hij andermans geschiedenis tot de zijne gemaakt.

Volgens Lily

Een moeilijk te beoordelen boek: er zitten pareltjes van zinnen tussen, alleen het verhaal verveeld tijdens het lezen. Veel gebeurtenissen in het boek lijken nergens op af te gaan. Van veel personen uit het boek weet je niet precies waarom ze bepaalde dingen doen. Wist je trouwens dat er iets buiten Moskou een nep-Kremlin staat waar je snel een foto van kunt maken (of een selfie?).