Volgens Lily
Nog niet eerder las ik een boek van Elif Shafak. Maar zowel de titel als de cover trokken mijn aandacht en het feit dat het genomineerd was voor de Booker Prize maakte me nieuwsgierig. 10 minuten 38 seconden in deze vreemde wereld is een terugblik op het leven van Tequila Leila. Ze wordt vermoord achtergelaten op en een vuilnisbelt maar beleeft als een soort flashback in ruim 10 minuten nog allerlei ontmoetingen met haar goede vrienden. Ze herinnert zich de geuren van eten en andere zaken die haar aan bepaalde situaties doen denken.
En zo verwierf het enige kind van de vrouwelijke apother in de stad de bijnaam Sabotage. De jongen die op een dag, niet lang nadat Leila van huis was weggelopen, achter haar aan zou komen, helemaal van Van naar Istanbul, de stad waar alle ontevredenen en alle dromers uiteindelijk terechtkwamen.
Leila wordt geboren als het kind van de tweede vrouw van haar vader, maar omdat zijn eerste vrouw geen kinderen kon krijgen, geeft hij Leila aan zijn eerste vrouw. Daardoor wordt haar moeder ineens haar tante. Een wel heel bijzondere situatie, die natuurlijk voor problemen gaat zorgen. Leila verlaat haar geboortestreek en haar bloedfamilie en gaat als jong volwassene naar Istanbul. Daar ontmoet ze allerlei verschillende soorten mensen en maakt ze vrienden, haar waterfamilie, en maakt ze divere vreemde situaties mee.
Elif Shafak (1971) schrijft zowel in het Engels als in het Turks en is de meest gelezen auteur in Turkije. Ze heeft al vele boeken gepubliceerd en haar werk is in meer dan 50 talen vertaald. Daarnaast is ze ook een TED Global speaker (bekijk zeker eens een talk op YouTube!) en zet ze zich in voor rechten van minderheden. Vanwege haar boeken werd Shafak tweemaal aangeklaagd door de Turkse overheid. Wat ze heel bijzonder vindt, want: “Waarom klagen ze mij aan in plaats van iets aan die misstanden te doen waarover ik schrijf?”
Daaropvolgend onderzoek had ook uitgewezen dat er meer dan duizend genen actief bleven in een lijk, nog dagen nadat de persoon dood was verklaard.
“Het boek is een ode aan kracht van vriendschap” zoals de jury van de Booker Prize in haar juryrapport vermeldde. Ontroerend is het moment dat de vrienden van Leila, allemaal buitenbeetjes, haar van de Begraafplaats der Vergetenen (die bestaat dus echt!) gaan halen om haar een waardige laatste rustplaats te kunnen geven.
‘Verdriet is als een zwaluw,’ zei hij. ‘Op een dag word je wakker en denk je dat het weg is, maar het is alleen maar naar een andere plek getrokken om zich op te warmen. Vroeg of laat komt het terug en nestelt het zich weer in je hart.’
Dit boek schreef Shafak voor de vrouwen van Istanbul en voor de stad Istanbul, ‘die altijd al een vrouwenstad is geweest’. Een stad waar ze zelf niet meer kan komen… Een absolute aanrader!
Fragment
De forensisch arts boog zich over zijn bureau, zijn voorhoofd gefronst in uiterste concentratie. Hij hoefde helemaal niet te weten wie deze vrouw was of wat voor leven ze had gehad. Zelfs toen hij net aan deze baan was begonnen, had hij geen belangstelling gehad voor de verhalen van de slachtoffers. Waar het hem om ging was het overlijden op zich. Niet als een theologisch concept of een filosofische kwestie, maar als onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Het bleef hem verbazen hoe weinig vooruitgang de mensheid had geboekt op het gebied van begrafenisrituelen. De mens had digitale polshorloges bedacht, DNA ontdekt en MRI-apparaten gebouwd, maar het bleef hopeloos achter als het erom ging hun doden weg te werken. Dat verliep tegenwoordig nauwelijks geavanceerder dan duizend jaar geleden. Natuurlijk, mensen die te veel geld en fantasie hadden leken wel wat meer keus te hebben dan de rest; die konden hun as de ruimte in laten schieten, als ze wilden. Of zichzelf laten invriezen – in de hoop dat ze over honderd jaar weer tot leven zouden kunnen worden gewekt. Maar voor het overgrote merendeel van de mensen waren de opties tamelijk beperkt: begraven of cremeren. Dat was het zo’n beetje. Als er daarboven een god was, zou die zich wel kapotlachen om zo’n menselijk ras dat intussen atoombommen kon maken en kunstmatige intelligentie kon bouwen, maar zich nog steeds ongemakkelijk voelde bij het idee van hun eigen sterfelijkheid en maar niet kon beslissen was ze met hun doden moesten aanvangen. Het was toch idioot om de dood naar de rand van het leven te verbannen, terwijl de dood juist het middelpunt van alles was?