Volgens Lily
Ooit las ik De voorlezer van Bernhard Schlink. Wat een goed boek vond ik dat! De eerste buitenlandse roman die lange tijd op de eerste plaats stond in de bestsellerlijst van The New York Times en prachtig verfilmd en bekroond met een Oscar en een Golden Globe. Maar ook De kleindochter dat ik onlangs las zit weer heel mooi in elkaar. De hoofdpersoon in het boek, Kaspar, ontmoet in de jaren zestig Birgit in Oost-Berlijn en wordt verliefd. Birgit vlucht met hulp van Kaspar uit de DDR en ze trouwen. Maar Birgit heeft echter een geheim met zich meegenomen dat haar hele verdere leven zal beïnvloeden.
Wie zou ik zijn geworden als ik was gebleven? Als ik Kaspar niet had ontmoet, als ik niet verliefd op hem was geworden, niet voor hem had gekozen? Als ik aan vertrekken helemaal niet had gedacht, als ik alleen blijven in mijn hoofd had gehad?
Ze heeft namelijk vlak voor haar vertrek een dochter gekregen. En al die jaren heeft ze nooit echt naar haar dochter gezocht en dat heeft haar getekend, ze gaat steeds meer drinken. Na het overlijden van Birgit gaat Kaspar alsnog op zoek naar deze dochter. En vindt Svenja en háár dochter, de kleindochter Sigrun.
‘Waarom wilde uw vrouw mij niet?’ Svenja roerde met een lepel in haar kopje en keek Kaspar niet aan. ‘Laat dat Svenja. Ze had een slecht geweten, wilde je vinden en iets geven. Ze heeft je iets nagelaten en daarom is haar man hier. Heb ik gelijk?’ Björn keek Kaspar uitdagend aan.
Er ontstaat een mooi contact tussen Kaspar (opa) en Sigrun. Maar hoe ga je om met een (klein)kind dat opgroeit in milieu dat niet dat van jou is. En je het gevoel hebt dat je haar moet redden. Hoe deze situatie zich ontwikkelt wordt heel mooi beschreven door Schlink. Kaspar gaat ver in zijn poging begrip op te brengen om een betrokken grootvader voor de rechtsradicale Sigrun te worden.
Toen vroeg ze: ‘Waarom ben jij altijd voor de anderen?’
‘Ik ben-‘
‘Ja, jij bent altijd voor de anderen. Voor de buitenlanders, de Joden, voor buitenlandse muziek en Anne Frank en de Holocaust – altijd voor de anderen, nooit voor ons.’
Schlink (emeritus hoogleraar Rechten aan de Humboldt Universiteit in Berlijn) geeft met dit boek een inkijkje in de recente Duitse geschiedenis. Over mensen die zich een slachtoffer van de Wende noemen. Zeker een aanrader!
Fragment
Al op weg van de voordeur achter haar aan, barstte Kaspar los: ‘Ik ben geen patiënt. Ik ben de man van Birgit. Birgits weduwnaar. Mijn verontschuldigingen dat ik zomaar bij u binnenval. Ik zou graag met u willen praten. Als het niet nu kan, dan kan ik -‘
‘Birgits echtgenoot? De man naar wie ze in het Westen ging?’
Ze vroeg het met een ontwapende nieuwsgierigheid.
Kaspar was opgelucht. ‘Ja, die. Ik heb Birgits aantekeningen gevonden, en daarin schrijft ze over u. En over haar dochter.’
Ze knikte. ‘Ik dacht dat Birgit op een dag zou komen. In plaats daarvan komt u.’
‘Birgit heeft nog naar Briesen geschreven en uw adres achterhaald. Toen is ze overleden.’
‘Waaraan?
Hij fronste zijn voorhoofd. ‘Aan haar ongeduld, aan veel drank, aan slaaptabletten, aan de diepe badkuip. Het is ingewikkeld.’
Paula knikte. ‘Wilt u blijven voor het avondeten?’
[…]
‘Ik zie dat u goed kunt opruimen.’
‘Dat doe ik elke avond. Ik heb een boekwinkel.’
‘Ik herinner me dat Birgit veel las. Tot het einde aan toe?’
‘Het werd met de jaren minder. Misschien omdat ze zelf ging schrijven. Ze wilde haar dochter zoeken, vinden en daarover schrijven.’
Paula kwam de behandelkamer uit en omhelsde hem. ‘Het spijt me dat u haar bent verloren. U zou niet hier zijn als u niet van haar had gehouden.’
lilysbooksandcooks 